Odszkodowanie za mobbing - nowe pojęcie, stare praktyki
Według badania przeprowadzonego w 2009 roku przez Główny Urząd Statystyczny, 13,3 % osób pracujących była mobbingowana - głównie młode dobrze wykształcone kobiety, mężczyźni nie posiadający umowy o pracę, technicy, specjaliści, a także osoby pracujące w służbie zdrowia i na stanowiskach administracji publicznej. Warunki i komfort pracy mają znaczący wpływ na jej jakość i wydajność, dlatego analiza i obrazowanie zagrożeń w miejscu pracy jest pierwszym krokiem do podejmowania stosownych działań zapobiegawczych i jest umotywowaniem wprowadzenia skutecznej polityki przeciwdziałającej istniejącym problemom.
Z poradnika dowiesz się
Mobbing jako forma przemocy psychicznej
Choć samo pojęcie mobbingu występuje w języku polskim stosunkowo krótko, zjawisko to nie jest nowością, chociaż pewne grupy zawodowe i społeczne nadal nie mają świadomości, jakie zachowania i sytuacje świadczą o tym, że mają do czynienia właśnie z tym problemem. Na przemoc psychiczną narażeni są wszyscy - zarówno mężczyźni, jak kobiety i można jej doświadczyć nie tylko w pracy, ale również na uczelni, w rodzinie lub innych zamkniętych środowiskach. Warto jednak zwrócić uwagę, że fakt występowania przemocy psychicznej nie jest w Polsce wystarczająco rozpoznany, o czym może świadczyć brak regularnych badań tego zjawiska jak i dopiero rosnąca liczba pozwów z tytułu mobbingu. Najczęściej wynika to z niechęci mówienia o problemie z obawy o utratę pracy, ale również nieznajomością swoich praw.
Mobbing pod prawem
Mobberem, czyli osobą, która przejawia niżej wymienione zachowania, może być jedna osoba lub grupa, np. pracodawcy, jego przedstawiciele, inni pracownicy na podobnych stanowiskach, bądź nawet podwładni. Należy jednak stanowczo podkreślić, że tolerowanie przejawów mobbingu jest niezgodne z prawem. Według obowiązujących przepisów ustawy, pracodawca jest zobligowany do przeciwdziałania temu zjawisku, a ofiary, mimo uczucia bezsilności, wyobcowania, a nawet problemów zdrowotnych, winny mieć świadomość, że są w prawie walcząc z mobberami, by ci ponieśli konsekwencje adekwatne do popełnionych czynów. Nieuzasadnione oskarżenia, molestowanie, obrażanie, dręczenie, dyskryminacja, przemoc lub groźba przemocy przejawiające się przez dłuższy czas są najczęstszymi przejawami mobbingu, choć zachowań o nim świadczących może być znacznie więcej i dużo zależy również od tego w jaki sposób niepożądane sytuacje zostaną zinterpretowane, gdy sprawa będzie rozstrzygana przed sądem.
Przepisy
Przed wprowadzeniem przepisu dotyczącego mobbingu, poszkodowany pracownik mógł dochodzić swoich praw np. na podstawie przepisów dotyczących ochrony dóbr osobistych, w tym naruszenia dobrego imienia. W 2004 roku polski ustawodawca wprowadził pojęcie mobbingu do Kodeksu pracy, by obowiązujące przepisy były dopasowane do problemów występujących w miejscach pracy i tym samym dawały poszkodowanym możliwość skutecznej walki o swoje prawa na drodze sądowej. Należy przy tym pamiętać, że na powyższy przepis mogą powołać się jedynie te osoby, które zawarły ze swoim pracodawcą umowę o pracę. Poszkodowani pracownicy nieetatowi, którzy chcą domagać się zadośćuczynienia za wyrządzone im szkody, związani ze swoim pracodawcą umową cywilnoprawną (np. umową o dzieło) mogą rościć swoje prawa jedynie na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych.
Definicja mobbingu
Jak zatem prawo definiuje mobbing? Według art.95 § 2 Kodeksu pracy „Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.”
Warunki uznania zachowania za mobbing
Warto podkreślić, że sytuacje świadczące o mobbingu są za każdym razem określane przez sąd w sposób zindywidualizowany i muszą się przejawiać przez pewien czas – co naturalnie dyskwalifikuje jednorazowe incydenty. Należy sprecyzować, co ustawodawca rozumie przez uporczywe i długotrwałe nękanie lub zastraszanie pracownika.
Według opracowania sporządzonego w 2005 roku przez członków Zakładu Psychologii Pracy z Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, wśród oznak wchodzących w zakres mobbingu są zachowania zagrażające statusowi zawodowemu: oskarżanie o nieefektywną pracę, publiczne ośmieszanie, pomniejszanie opinii; izolowanie fizyczne lub społeczne: zatajanie ważnych informacji, utrudnianie dostępu do środków i materiałów; umyślne doprowadzanie do przeciążenia pracą: silna presja, niewykonalne terminy, dodatkowe zadania oraz destabilizacja zawodowa: ciągłe upominanie, przydzielanie nieistotnych zadań.
Motywy
Motywów działania mobberów może być wiele. Wśród najczęstszych jest chęć uzyskania awansu, ukrycie własnych słabości i podniesienie samooceny. W tym celu mobberzy wykorzystują szereg narzędzi, by znieważyć lub poniżyć ofiarę - często wystarczają niewielkie gesty, by ich odbiorca poczuł się urażony. Długotrwałość i wielofazowość tych zachowań początkowo może wydawać się pozornie nieszkodliwa. Jednakże późniejsze efekty są wysoce negatywne nie tylko dla ofiary, ale także dla otaczającego ją środowiska np. współpracowników co, idąc dalej, przekłada się na skuteczność pracy zespołu i rezultaty finansowe.
Potencjalna ofiara mobbingu
Bez względu na wiek, płeć czy wykonywany zawód każdy może być ofiarą mobbingu.
Subiektywizm interpretacji symptomów tego zjawiska może stwarzać problemy w dochodzeniu swoich praw, gdy ofiara podejmuje indywidualne próby udowodnienia winy mobberowi. W takich wypadkach pracodawca powinien być informowany o zaistniałym problemie, by bezwzględnie podjąć jak najszybsze kroki prewencyjne i zapobiec rozprzestrzenianiu się i podtrzymywaniu niedopuszczalnych praktyk
Jesteś ofiarą mobbingu? Działaj!
Co należy zrobić kiedy padło się ofiarą mobbingu:
-
należy powiadomić swojego pracodawcę, który jest zobowiązany do zapobiegania takim działaniom,
-
w następnej kolejności najlepiej zwrócić się do specjalistów, którzy mają doświadczenie w tej dziedzinie i pomogą nie tylko w kwestiach sądowych ale również będą dla ofiary wsparciem lub złożyć samemu bądź we współpracy z profesjonalistą pozew do sądu pracy o mobbing.
Osoby poszkodowane powinny zdawać sobie sprawę, że oprócz doraźnego rozwiązania problemu powinny walczyć o odszkodowanie za wyrządzone szkody, a nieraz zadośćuczynienie, które ma spełniać funkcję nie tylko kompensacyjną ale również prewencyjną. Jest to również najlepszy sposób piętnowania niedopuszczalnych zachowań.
Opracowano:
Krzysztof Kawałowski
APU.Pomoc
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o finansach
To częste pytanie, które sobie zadajemy przy założeniu firmy. Jakie kryteria przyjąć, aby ustrzec się przed niekompetentnym księgowym?
27.10.2020Syndycy (doradcy restrukturyzacyjni), jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych, mieli duże problemy z wyznaczeniem wysokości potrąceń dokonywanych do masy upadłości z emerytury lub renty dłużnika (upadłego). Treść ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie określała wprost wysokości potrąceń realizowanych po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, a ich wykładnia nie była jednolita.
30.12.2021
Zastanawiasz się, jaka jest aktualna średnia cena ubezpieczenia samochodu OC i AC? Cena ubezpieczenia OC w 2024 r. mieści się w przedziale od 300 zł do 3000 zł, a ubezpieczenie AC kosztuje od 300 zł do 5000 zł. Rozbieżności w cenach wynikają m.in. z marki i model samochodu, historii ubezpieczeniowej i wieku właściciela auta. Sprawdź aktualne ceny ubezpieczeń OC i AC, odpowiedzi na często zadawane pytania i cennik dodatkowych ubezpieczeń.
23.05.2024Ubezpieczenie grupowe w pracy, inaczej grupówka, to chyba jedno z najpopularniejszych ubezpieczeń na życie, jakie posiadamy. Może dlatego, że wielu pracodawców daje je pracownikom jako benefit i nie musimy za nie płacić, a może dlatego, że jest ono tanie, bo cena najczęściej waha się między 40 zł a 60 zł miesięcznie. Ubezpieczenie to występuje też w formie grupy otwartej, czyli można je wykupić indywidualnie, bo np. nie mamy możliwości w pracy albo chcemy mieć inne warunki niż pracodawca proponuje – różnie to bywa.
24.09.2021Czy wiesz że w Polsce każdego dnia powstaje ponad 1200 firm. W ciągu ostatnich 12 miesięcy przybyło ponad 304 tysięcy nowych przedsiębiorstw. Zgadnij ile z nich będzie świętować 10 rocznicę działalności? Podpowiem Ci - zaledwie 100. Do 3 roku funkcjonowania z rynku zniknie ponad połowa z nich, a nawet jedna czwarta z nich nie osiągnie statusu 8 lat działalności.
12.07.2015Jedna chwilówka, później następna i kolejna. W ten sposób szybko możemy dojść do momentu, kiedy nasz domowy budżet w żaden sposób nie chce się naciągnąć i brakuje środków na spłatę wszystkich rat. Najgorsze, co możemy zrobić, to chować głowę w piasek i udawać, że nie ma problemu. Odsetki związane z nieterminową spłatą są tak wysokie, że w krótkim czasie mogą przewyższyć kwotę pożyczonego kapitału. Jeśli i Ty borykasz się z problemem nadmiernego zadłużenia chwilówkami i nie stać Cię na terminową spłatę wszystkich rat, ratunkiem będzie dla Ciebie konsolidacja.
26.09.2019
