Zasady BHP w pracach budowlanych

Rodzajów prac budowlanych, tych zewnętrznych, jak i wewnętrznych, jest całe mnóstwo. Z wieloma wiąże się spore ryzyko zawodowe, z uwagi na różne czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne. Dlatego aby ograniczyć możliwość wystąpienia wypadków czy urazów, tak ważne jest przestrzeganie przepisów BHP.

Co mówią przepisy?

W przypadku prowadzenia robót budowlanych na budowach opartych o projekt budowlany przepisy określają jasno, że w dokumentacji wykonawczej powinien znaleźć się tzw. plan BIOZ, czyli plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniający również rodzaj obiektu budowlanego i przewidywane warunki pracy. Jego sporządzenie stanowi obowiązek kierownika budowy, jeśli wymaga tego długość i rodzaj prowadzonych robót, np. prace na wysokości, prace trwające dłużej niż 30 dni.

Szczegóły w zakresie sporządzania informacji, planu BIOZ oraz robót stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Prace nieobjęte przepisami

Nie zawsze mamy do czynienia z budową opartą o projekt budowlany, prowadzoną przez kierownika. Często osoby prywatne chcą dokonać po prostu remontu domu czy mieszkania, nawet w zamówieniach publicznych zdarzają się zadania oparte o przedmiar prac, określający zakres, metraże i wymagane materiały, ale bez informacji na temat zasad BHP. Zakłada się, że pracownicy wiedzą, jakie te zasady są i mają świadomość niebezpieczeństw wiążących się z wykonywanymi robotami, co nie musi być prawdą. Tutaj to szef reprezentujący firmę czy ekipę wykonawczą powinien odpowiadać za spełnienie zasad BHP.

Zdarza się też, że sami chcemy wykonać jakieś prace remontowe, zwłaszcza wewnątrz domu czy mieszkania, które wydają się możliwe do samodzielnej realizacji. Natomiast wtedy zdarza się często też zapominać o tym, że na przykład pracujemy ze środkami agresywnymi chemiczne itp., i zasady BHP schodzą na dalszy plan. Dlatego też poniżej zostały wyszczególnione niektóre rodzaje prac, przy których należy zwrócić uwagę na odpowiednie przygotowanie pod kątem bezpieczeństwa. Taka świadomość pomoże uniknąć możliwych wypadków podczas realizacji robót.

BHP prac zewnętrznych

Głównym typem prac zewnętrznych, przy których zachowanie bezpieczeństwa to podstawa są prace na wysokości. Jeżeli do wykonania są prace na dachu stromym lub o skomplikowanej konstrukcji, należy pamiętać o użyciu uprzęży do prac na wysokości. Pracownik w takiej uprzęży jest przypinany stabilnie liną (np. do elementu konstrukcji) i dzięki temu zagrożenie spadnięcia z dachu znacznie się zmniejsza. Organizacja pracy nie może zmuszać pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady, jeżeli takowe muszą być zamontowane. Balustrady ochronne powinny posiadać poręcz na wysokości min. 110 cm i krawężniki o wysokości min. 15 cm. Pomiędzy poręczą a krawężnikiem powinna być dodatkowo zainstalowana w połowie poprzeczka, która uniemożliwi wypadnięcie pracownika.

Jeśli natomiast mowa o wykonywaniu prac elewacyjnych przy termomodernizacjach budynków, to należy pamiętać o właściwym montażu rusztowania i jego zabezpieczeniu siatką. Jego rodzaje mogą być różne, ale ogólnie zawsze rusztowanie musi być ustawione na równych podkładach i zakotwione w wystarczającej liczbie punktów na elewacji, żeby miało zapewnioną stabilność. Niezależnie od rodzaju prac na wysokości każdy pracownik powinien być wyposażony w środki ochrony indywidualnej, przede wszystkim kask.

Prace ziemne również należą do niebezpiecznych. Mogą to być prace związane na przykład z remontem ścian i ław fundamentowych. Przy takich pracach niezbędne jest zabezpieczenie wykopu w postaci obudowy ścian gruntowych z użyciem rozpór wykonanych np. z belek drewnianych. Prace tego typu nie powinny być nigdy prowadzone w deszczu lub bezpośrednio po nim, kiedy grunt jest bardzo niestabilny.

BHP prac wewnętrznych

Mniej oczywiste mogą wydawać się zasady BHP podczas prowadzenia prac wewnętrznych. Tutaj główne czynniki zagrażające zdrowiu pracownika będą związane z faktem pracy w zamkniętej przestrzeni, bez tak skutecznej wentylacji, jak przy robotach zewnętrznych. Praca z chemią budowlaną wymaga stosowania odzieży roboczej dobrze zakrywającej ciało oraz rękawic.

Jeżeli wykonywane jest docieplenie poddasza, gdzie najczęściej wykorzystuje się wełnę mineralną, to kluczowe będzie używanie masek ochronnych przeciwpyłowych. Docinanie wełny powinno odbywać się w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, najlepiej ręcznie, żeby zminimalizować powstawanie chmur szkodliwych drobin pyłowych z wełny. Bez zabezpieczenia twarzy, mogą się one osadzać w drogach oddechowych, powodując później ich podrażnienia i uszkodzenia.

Podobnie będzie podczas prac z gładzią. Wciąż popularne jest zacieranie gładzi na sucho, co generuje dużą ilość pyłu. Z tego powodu, tak jak w przypadku wełny mineralnej, obowiązkowo powinno stosować się maski ochronne. Wszelkie prace z zaprawami klejowymi, cementowymi, tynkami itd. z uwagi na możliwą agresję chemiczną, wymagają stosowania nieprzepuszczalnych rękawic.

Często podczas remontów istnieje potrzeba różnych demontaży i prac rozbiórkowych. Jeśli konieczne będzie użycie młota udarowego, to należy zadbać też o ochronę uszu, ponieważ długotrwały hałas to jeden z czynników szkodliwych dla zdrowia.